Nhật Bản từ lâu đã nổi tiếng với văn hóa làm vườn tinh tế, được thể hiện qua những khu vườn truyền thống mang vẻ đẹp tự nhiên và hài hòa. Để tạo ra những tác phẩm nghệ thuật sống động trong các khu vườn đó, người Nhật đã phát triển và sử dụng các loại dụng cụ làm vườn độc đáo, vừa mang tính hiệu quả vừa gắn liền với tinh thần tỉ mỉ và cẩn thận của người làm vườn. Vườn Nhà Phú Quý sẽ giới thiệu những dụng cụ làm vườn Nhật Bản đặc trưng và khám phá cách chúng đã góp phần làm nên nghệ thuật làm vườn độc đáo của xứ sở hoa anh đào.
Truyền thống làm vườn Nhật Bản
Nhật Bản có một nền văn hóa làm vườn lâu đời, với các kiểu vườn nổi tiếng như vườn khô (karesansui), vườn trà (roji) và vườn phong cảnh (tsukiyama). Những khu vườn này thường phản ánh sự đơn giản, tự nhiên và sự tôn trọng đối với thiên nhiên. Để tạo ra những không gian này, người làm vườn cần những công cụ đặc biệt để thao tác với đất, cây cối, đá và nước một cách khéo léo.
Dụng cụ làm vườn Nhật Bản không chỉ phục vụ mục đích sử dụng mà còn phải mang lại cảm giác hài hòa với môi trường xung quanh. Các công cụ này thường được thiết kế với sự tối giản, dễ sử dụng nhưng lại có độ bền và độ chính xác cao. Nhờ sự chăm chút tỉ mỉ của những nghệ nhân, mỗi dụng cụ đều trở thành một phần của nghệ thuật làm vườn.
Những loại dụng cụ làm vườn Nhật Bản phổ biến
Hori Hori (Dao đa năng làm vườn)
Hori Hori là một trong những dụng cụ làm vườn nổi tiếng nhất của Nhật Bản. Đây là một loại dao đa năng, với một mặt sắc để cắt và một mặt răng cưa để đào và xới đất. Công cụ này đặc biệt hữu ích trong việc nhổ cỏ, cắt rễ và thậm chí là trồng cây. Lưỡi dao của Hori Hori thường được làm từ thép không gỉ, có hình dáng hơi cong, giúp người dùng dễ dàng thao tác trong các công việc làm vườn khác nhau.
Điều đặc biệt của Hori Hori là sự kết hợp giữa chức năng và sự tinh tế trong thiết kế. Lưỡi dao chắc chắn, phần tay cầm bằng gỗ mịn màng, vừa đảm bảo độ bền vừa mang lại cảm giác thoải mái khi sử dụng.
Kikuwa Bonsai Shears (Kéo tỉa cây cảnh)
Khi nhắc đến làm vườn Nhật Bản, không thể không nhắc đến nghệ thuật bonsai – nghệ thuật tạo hình cây cảnh. Để tạo nên những tác phẩm bonsai tinh xảo, kéo tỉa bonsai là dụng cụ không thể thiếu. Kikuwa Bonsai Shears là một loại kéo chuyên dụng với lưỡi cắt sắc bén và nhỏ gọn, giúp người làm vườn dễ dàng cắt tỉa các nhánh nhỏ mà không gây hại cho cây.
Thiết kế của kéo tỉa bonsai thường rất tinh xảo, chú trọng đến độ chính xác khi cắt. Tay cầm của kéo thường được làm từ thép hoặc hợp kim nhẹ, giúp người dùng cảm thấy thoải mái khi làm việc trong thời gian dài.
Niwaki Tripod Ladder (Thang ba chân Niwaki)
Thang ba chân Niwaki là một dụng cụ quan trọng trong làm vườn Nhật Bản, đặc biệt là khi chăm sóc những cây lớn. Với thiết kế ba chân độc đáo, thang giúp người làm vườn có thể đứng vững trên mọi địa hình, kể cả trên mặt đất không bằng phẳng. Điều này rất cần thiết khi cắt tỉa cây hoặc chăm sóc các khu vực trên cao.
Khung thang thường được làm bằng nhôm, vừa nhẹ vừa bền, giúp người dùng dễ dàng di chuyển và sử dụng. Thiết kế tinh tế và tính thực dụng của thang Niwaki đã khiến nó trở thành công cụ được ưa chuộng không chỉ ở Nhật Bản mà còn ở nhiều quốc gia khác.
Kugikaki (Cào ba răng)
Kugikaki là một loại cào nhỏ có ba răng, thường được dùng để xới đất và làm cỏ trong các khu vườn nhỏ hoặc khu vực quanh cây cảnh. Thiết kế của Kugikaki giúp người dùng dễ dàng thao tác trên các vùng đất hẹp hoặc gần gốc cây mà không làm tổn thương rễ.
Sokoshi (Cuốc nhỏ trồng cây)
Sokoshi là một loại cuốc nhỏ, thường được dùng để đào hố và trồng cây trong vườn. Nó có lưỡi sắc bén và tay cầm chắc chắn, giúp người dùng dễ dàng điều chỉnh lực và đào đất nhanh chóng. Sokoshi rất phù hợp khi cần xử lý các công việc trồng cây nhỏ hoặc làm đất trong không gian hẹp.
Chất liệu và kỹ thuật chế tác dụng cụ làm vườn Nhật Bản
Các dụng cụ làm vườn Nhật Bản nổi tiếng với chất lượng vượt trội, chủ yếu nhờ vào sự tỉ mỉ trong khâu lựa chọn chất liệu và kỹ thuật chế tác. Thép không gỉ và thép carbon là hai loại vật liệu chính được sử dụng để làm lưỡi dao và lưỡi kéo, vì chúng có độ bền cao và khả năng chống gỉ sét tốt. Tay cầm thường được làm từ gỗ, tre hoặc hợp kim nhôm, vừa mang lại sự thoải mái khi sử dụng vừa giữ được độ bền theo thời gian.
Kỹ thuật rèn dụng cụ làm vườn Nhật Bản cũng là một nghệ thuật. Các nghệ nhân làm việc tỉ mỉ để rèn từng lưỡi dao, kéo sao cho sắc bén và có thể giữ được độ bền lâu dài. Đặc biệt, nhiều dụng cụ được rèn bằng kỹ thuật tương tự như khi rèn kiếm samurai, tạo nên những lưỡi dao sắc bén và bền bỉ.
Tính ứng dụng và lan tỏa của dụng cụ làm vườn Nhật Bản
Không chỉ được sử dụng rộng rãi tại Nhật Bản, các dụng cụ làm vườn của đất nước này đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới nhờ vào tính hiệu quả và độ bền cao. Các nhà làm vườn chuyên nghiệp ở nhiều quốc gia đánh giá cao sự tinh tế và tính ứng dụng của những dụng cụ này trong các công việc chăm sóc vườn tược.
Một điểm đáng chú ý là dù thiết kế của dụng cụ làm vườn Nhật Bản rất đơn giản, nhưng lại mang đậm phong cách tối giản (minimalism) – một phong cách thiết kế được ưa chuộng ở nhiều nơi. Điều này không chỉ giúp người dùng làm việc hiệu quả mà còn mang lại cảm giác thoải mái và hài hòa với thiên nhiên.
Kết luận
Dụng cụ làm vườn Nhật Bản là sự kết hợp hoàn hảo giữa tính thẩm mỹ và tính ứng dụng. Chúng không chỉ giúp người làm vườn hoàn thành công việc một cách hiệu quả mà còn tạo nên một sự kết nối tinh tế giữa con người và thiên nhiên. Những dụng cụ này đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa làm vườn Nhật Bản và tiếp tục được đánh giá cao trên toàn thế giới.
Sự tỉ mỉ, chăm chút và lòng đam mê đối với thiên nhiên của người Nhật không chỉ thể hiện qua những khu vườn tuyệt đẹp, mà còn qua từng chi tiết nhỏ trong những dụng cụ mà họ sử dụng. Đây là minh chứng cho thấy rằng, nghệ thuật và công cụ có thể hòa quyện với nhau để tạo nên những giá trị bền vững và trường tồn.
